Qa­nın ya­ran­ma­sı və mə­də

Mə­də mu­ko­za­sı­nın di­gər xü­su­siy­yə­ti də onun qan­ya­ran­ma pro­se­sin­də iş­ti­rak et­mə­si­dir. Mə­də mu­ko­za­sı qan ha­sil et­mir. La­kin qan ya­ra­dan sü­mük ili­yi­nə əsas­lı kö­mək edir. Or­qa­nizm üçün bö­yük əhə­miy­yə­tə ma­lik olan B-12 vi­ta­mi­ni­ni sü­mük ili­yi­nə çat­dı­rır. B-12 vi­ta­mi­ni­nin sü­mük ili­yi­nə ça­ta­na ki­mi keç­di­yi yol və mə­də mu­ko­za­sı­nın bu yol­da­kı ro­lu təd­qiq edi­lən­də mik­ros­ko­pik sə­viy­yə­də hə­ya­ta ke­çən bö­yük bir mö­cü­zə ilə qar­şı­la­şı­rıq.

B-12 vi­ta­mi­ni in­san or­qa­niz­mi­nə da­xil ol­duq­dan son­ra həzm sis­te­mi bo­yun­ca hə­rə­kət edir. Bun­dan son­ra na­zik ba­ğır­saq­dan qan döv­ra­nı­na ke­çə­rək qa­na qa­rı­şır və sü­mük ili­yi hü­cey­rə­lə­ri­nə ça­tır.

B-12 vi­ta­mi­ni na­zik ba­ğır­saq­da mə­nim­sə­ni­lir. La­kin na­zik ba­ğır­saq­da olan həzm hü­cey­rə­si B-12 vi­ta­mi­ni­ni tu­ta bil­mir. Na­zik ba­ğır­sa­ğın ki­çik bir his­sə­sin­də və­zi­fə­si yal­nız B-12 vi­ta­mi­ni­ni tut­maq olan xü­su­si hü­cey­rə qru­pu var.32 Bu hü­cey­rə qru­pu mö­cü­zə­vi şə­kil­də bü­tün hə­ya­tı­nı yal­nız B-12 vi­ta­mi­ni­ni tut­ma­ğa həsr edir. Bu hü­cey­rə­lər tril­yon­lar­la mo­le­kul ara­sın­dan B-12 vi­ta­mi­ni­ni mü­əy­yən edir və tu­tur.

Məhz bu yer­də baş ve­rən mö­cü­zə­ni gö­rə bil­mək üçün dü­şün­mək la­zım­dır. B-12 vi­ta­mi­ni­ni tu­tan hü­cey­rə­lər bu vi­ta­mi­nin in­san or­qa­niz­mi üçün nə qə­dər əhə­miy­yət­li ol­du­ğu­nu bi­lir­lər. On­lar xü­su­si ola­raq na­zik ba­ğır­sa­ğın mü­əy­yən bir his­sə­sin­də bu funk­si­ya üçün yer­ləş­di­ri­lib­lər. Hə­yat­la­rı­nı B-12 vi­ta­mi­ni­ni tut­ma­ğa həsr et­sə­lər də bu vi­ta­min on­la­rın iş­lə­ri­nə ya­ra­mır. Tut­duq­la­rı vi­ta­mi­ni qan döv­ra­nı­na bu­ra­xa­raq onu öz­lə­ri­nə na­mə­lum qa­lan ye­rə gön­də­rir­lər.

Bu hü­cey­rə­lə­rin B-12 vi­ta­mi­ni­ni tut­duq­la­rı za­man gös­tər­di­yi şü­ur əl­bət­tə ki, heç bir tə­sa­düf­lə izah edi­lə bil­məz. Ay­dın ol­du­ğu ki­mi, bu sis­tem xü­su­si şə­kil­də ya­ra­dı­lıb. Bu sis­te­mi bir az da də­rin­dən təd­qiq edən­də da­ha bö­yük mö­cü­zə­lər­lə qar­şı­la­şı­rıq.

Na­zik ba­ğır­saq­da­kı hü­cey­rə­lər ya­lın və­ziy­yət­də olan B-12 vi­ta­mi­ni­ni ta­nı­ya bil­məz­lər. B-12 vi­ta­mi­ni­nin bu hü­cey­rə­lər tə­rə­fin­dən ta­nı­na və tu­tu­la bil­mə­si üçün onun xü­su­si bir mo­le­kul­la işa­rə­lən­mə­si la­zım­dır. Əl­bət­tə ki, bu eh­ti­yac da əv­vəl­cə­dən dü­şü­nü­lüb və B-12 vi­ta­mi­ni­nin na­zik ba­ğır­sa­ğa çat­ma­dan işa­rə­lən­mə­si­ni tə­min edən sis­tem də qu­ru­lub.

B-12 vi­ta­mi­ni hə­lə mə­də­də olan­da mə­də hü­cey­rə­lə­ri B-12 vi­ta­mi­ni üçün xü­su­si bir mo­le­kul ha­zır­la­yır­lar. Bu mo­le­kul B-12 vi­ta­mi­ni­nin sə­fə­ri­nin qar­şı­da­kı mər­hə­lə­lə­rin­də eh­ti­yac du­ya­ca­ğı «şəx­siy­yət və­si­qə­si»dir. Bu şəx­siy­yət və­si­qə­si B-12 vi­ta­mi­ni­nə möh­kəm ya­pı­şır və B-12 vi­ta­mi­ni na­zik ba­ğır­sa­ğa doğ­ru sə­fə­ri­ni da­vam et­di­rir.

Az ön­cə də qeyd et­di­yi­miz ki­mi, na­zik ba­ğır­saq­da yal­nız B-12 vi­ta­mi­ni­ni tap­maq və­zi­fə­si­ni ye­ri­nə ye­ti­rən si­nir mə­mur­la­rı (xü­su­si­ləş­miş hü­cey­rə qru­pu) B-12 hü­cey­rə­si­nin qan döv­ra­nı­na keç­mə­si­ni tə­min edə­cək­lər. La­kin bu mə­mur­lar ya­lın hal­da olan B-12 vi­ta­mi­ni­ni ta­nı­mır­lar. Məhz bu mər­hə­lə­də B-12 vi­ta­mi­ni­nin kö­mə­yi­nə əlin­də­ki şəx­siy­yət və­si­qə­si gə­lir. Si­nir mə­mur­la­rı bu və­si­qə sa­yə­sin­də tril­yon­lar­la mo­le­kul ara­sın­dan B-12 vi­ta­mi­ni­ni ta­nı­yır və ta­pır­lar. Bun­dan son­ra ye­nə də bu şəx­siy­yət və­si­qə­si­nin kö­mə­yi sa­yə­sin­də B-12 vi­ta­mi­ni­nin qan döv­ra­nı­na keç­mə­si­ni tə­min edir­lər. Be­lə­lik­lə, B-12 qan va­si­tə­si­lə sü­mük ili­yi­nə ça­ta bi­lir.

Gö­rün­dü­yü ki­mi, mə­də hü­cey­rə­lə­ri B-12 vi­ta­mi­ni­nin or­qa­nizm üçün əhə­miy­yə­ti­ni bi­lir­lər. Həm­çi­nin ba­ğır­saq hü­cey­rə­lə­ri­nin B-12 vi­ta­mi­ni­ni ta­nı­maq üçün ne­cə bir işa­rə­yə eh­ti­ya­cı­nın ol­du­ğu­nu da bi­lir və bu işa­rə mo­le­ku­lu­nu xü­su­si şə­kil­də ya­ra­dır­lar. Göz­lə­ri, əl­lə­ri və ya bey­ni ol­ma­yan ba­ğır­saq hü­cey­rə­lə­ri də bu işa­rə­ni ta­nı­yır və B-12 vi­ta­mi­ni­ni tu­tur­lar.

Yad­dan çı­xa­rıl­ma­ma­sı la­zım olan baş­qa mü­hüm bir mə­qam da bu­dur ki, bü­tün bu ha­di­sə­lər nə­ti­cə­sin­də mə­nim­sə­nən B-12 vi­ta­mi­ni nə mə­də hü­cey­rə­si­nin, nə də ba­ğır­saq hü­cey­rə­si­nin işi­nə ya­ra­mır. B-12 vi­ta­mi­nin­dən çox uzaq­lar­da - sü­mük ili­yin­də is­ti­fa­də edi­lir. Bu vi­ta­min sa­yə­sin­də in­san or­qa­niz­min­də qan ya­ra­nır və in­sa­nın hə­ya­tı da­vam edir.

Yal­nız bu vi­ta­mi­nin sə­fə­ri və hət­ta bu sə­fər­də olan təf­si­lat­lar da in­san or­qa­niz­min­də qu­rul­muş sis­te­min qü­sur­suz­lu­ğu­nun dərk edil­mə­si üçün ki­fa­yət­dir.

Şüb­hə­siz ki, bu pro­ses­lər za­ma­nı nü­ma­yiş et­di­ri­lən şü­ur və qü­sur­suz fəa­liy­yət haq­qın­da bəhs edi­lən hü­cey­rə­lə­rin öz ira­də­si ilə baş ver­mir. Nə­ti­cə­də hü­cey­rə de­di­yi­miz şey­lər şü­ur­suz atom­la­rın bir­ləş­mə­si ilə mey­da­na gə­lən var­lıq­lar­dır. Hü­cey­rə için­də şü­ur, ira­də və ya bir qüv­və ax­tar­maq ol­duq­ca mə­na­sız iş olar­dı. Bu­ra­da mə­də hü­cey­rə­lə­ri­ni də, qan ya­ra­dan me­xa­nizm­lə­ri də ya­ra­dan ey­ni bir Ya­ra­dı­cı, yə­ni Al­lah­dır. On­la­rın Al­lah tə­rə­fin­dən ya­ra­dıl­ma­sı və yal­nız Onun il­ha­mı ilə öz funk­si­ya­la­rı­nı ye­ri­nə ye­tir­mə­si açıq-aş­kar bir hə­qi­qət­dir:

«Al­lah­dan baş­qa heç bir tan­rı yox­dur. Əbə­di, əzə­li var­lıq Odur. O nə mür­gü, nə də yu­xu bi­lər. Göy­lər­də və yer­də nə var­sa Onun­dur. Al­la­hın iz­ni ol­ma­dan Onun ya­nın­da kim şə­fa­ət edə bi­lər? O, bü­tün ya­ran­mış­la­rın keç­mi­şi­ni və gə­lə­cə­yi­ni bi­lir. On­lar Al­la­hın el­min­dən Onun Özü­nün is­tə­di­yin­dən baş­qa heç bir şey qav­ra­ya bil­məz­lər. Onun kür­sü­sü göy­lə­ri və ye­ri əha­tə ver­miş­dir. Bun­la­rı mü­ha­fi­zə et­mək Onun üçün heç də çə­tin de­yil­dir. Ən uca, ən bö­yük var­lıq da Odur!» («Bə­qə­rə» su­rə­si, 255).