Orqanizmdəki geriyə mübadilə ilə müşayiət olunan sistem

Yuxarıda orqanizmdəki dəmir elementinin necə yarandığını göstərən cədvəl görünür.Anbaan yenilənən qırmızı qan hüceyrələri orqanizm üçün əhəmiyyətli bir dəmir mənbəyidir.

İn­san or­qa­niz­min­də­ki ge­ri­yə mü­ba­di­lə sis­te­mi də qü­sur­suz bir qu­ru­lu­şa ma­lik­dir. Hər an çox­lu pro­se­sin baş ver­di­yi or­qa­niz­mi­miz­də da­im zə­rər­li tul­lan­tı­lar, ölü hü­cey­rə­lər, or­qa­niz­mə da­xil olan və mü­da­fiə sis­te­mi tə­rə­fin­dən par­ça­la­nan yad mad­də­lər və baş­qa bir çox la­zım­sız mad­də­lər gə­zir. La­kin bun­la­rın heç bi­ri or­qa­niz­mə zə­rər ver­mir.

Çün­ki bu mad­də­lə­ri or­qa­nizm­dən kə­nar edə bi­lə­cək və ya on­lar­dan or­qa­nizm­də­ki zə­ru­ri pro­ses­lər­də is­ti­fa­də edə bi­lə­cək sis­tem­lər var. Bu­na mi­sal ola­raq da­im ye­ni­lə­şən erit­ro­sit hü­cey­rə­lə­ri­ni gös­tə­rə bi­lə­rik. Bu hü­cey­rə­lə­rin öm­rü təx­mi­nən 120-130 gün­dür. Yaş­lı erit­ro­sit­lər qa­ra­ci­yər­də, da­laq­da və sü­mük ili­yin­də ölür­lər. Ölən erit­ro­sit­lə­rin əvə­zi­nə də ye­ni erit­ro­sit­lər ya­ra­nır. Hər sa­ni­yə 10 mil­yon erit­ro­sit ölür, on­la­rın əvə­zi­nə hər gün 200 mil­yard ye­ni hü­cey­rə əmə­lə gə­lir və bu yol­la or­qa­niz­min bü­tün erit­ro­sit­lə­ri təx­mi­nən dörd ay­dan bir ta­ma­mi­lə ye­ni­ləş­miş olur.

Ölən erit­ro­sit­lə­rin için­də olan də­mir mo­le­ku­lu da or­qa­niz­mi­miz­də­ki «ge­ri­yə mü­ba­di­lə» sis­te­mi ilə ye­ni erit­ro­sit­lə­rin ha­zır­lan­ma­sın­da is­ti­fa­də edil­mək üçün eh­ti­yat­da sax­la­nı­lır. Bu isə ide­al bir sə­na­ye plan­laş­dır­ma nü­mu­nə­si­dir. Ay­dın­dır ki, be­lə bir la­yi­hə öz-özü­nə or­ta­ya çıx­ma­yıb. Erit­ro­sit­lə­ri bu xü­su­siy­yət­lə­ri ilə bir­lik­də ya­ra­dan Uca Al­lah­dır.