6 Ağustos 2012 Pazartesi

Təkamülçülərin bu məsələdəki məntiqsiz düşüncələri

Müdafiə sisteminin bir hissəsi olan B hüceyrələri orqanizmə daxil olan düşmənlərə qarşı təsirli olan anticisim deyilən silahlar istehsal edərək müdafiədə iştirak edirlər.
İn­san or­qa­niz­mi­nə hər gün çox­lu say­da mik­rob da­xil olur. Bu mik­rob­la­rın mü­da­fiə sis­te­mi­nin ilk mər­hə­lə­sin­də zə­rər­siz­ləş­di­ril­mə­si­nə ça­lı­şı­lır. La­kin qar­şı­sı alın­ma­yan bə­zi mik­rob­lar və yad mad­də­lər qan döv­ra­nı­na da­xil ola­raq hə­ya­ti təh­lü­kə ya­ra­da bi­lər. Be­lə mik­rob­la­ra «an­ti­gen» adı ve­ri­lir. Or­qa­nizm an­ti­gen­lə­rə qar­şı «an­ti­cism» ad­lı mad­də­lər ha­zır­la­ya­raq on­la­rı yox et­mə­yə və ya on­la­rın ço­xal­ma­sı­nın qar­şı­sı­nı al­ma­ğa ça­lı­şır. An­ti­ci­sim açar qı­fı­la yer­lə­şən sa­yaq üçöl­çü­lü qu­ru­luş­lu an­ti­ge­nə yer­lə­şə­rək onu zə­rər­siz­ləş­di­rir. An­ti­ci­sim­lə an­ti­gen ara­sın­da­kı açar-qı­fıl ox­şar­lı­ğı bu sis­te­min dərk edil­mə­si ba­xı­mın­dan üzə­rin­də dü­şü­nül­mə­si la­zım gə­lən bir nü­mu­nə­dir.


Mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri tə­bi­ət­də əmə­lə gə­lən yüz min­lər­lə müx­tə­lif an­ti­ge­nə qar­şı ay­rı-ay­rı an­ti­ci­sim ha­zır­la­ya bi­lir. Bu, or­qa­nizm­də olan hü­cey­rə­lə­rin yüz min­lər­lə qı­fı­la uy­ğun gə­lən aça­rı bir an­da ha­zır­la­ma­sı de­mək­dir. Əl­bət­tə ki, bu­nun özü mö­cü­zə­vi bir ha­di­sə­dir.

La­kin ən ma­raq­lı­sı la­bo­ra­to­ri­ya­da əmə­lə gə­ti­ri­lə­rək hət­ta in­sa­nın or­qa­niz­mi­nə yer­ləş­di­ri­lən sü­ni an­ti­gen­lə­rə qar­şı da mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri­nin an­ti­ci­sim ha­zır­la­ya bil­mə­si­dir. Or­qa­niz­min hü­cey­rə­lə­ri tə­bi­ət­də olan qı­fıl­la­ra uy­ğun açar ha­zır­la­ya bil­dik­lə­ri ki­mi, tə­bi­ət­də heç ol­ma­yan və la­bo­ra­to­ri­ya­da ha­zır­la­nan qı­fıl­la­ra gö­rə də açar­lar ha­zır­la­ya bi­lir­lər.

Or­qa­niz­min için­də­ki me­xa­niz­min kə­nar dün­ya haq­qın­da bu qə­dər hey­rə­ta­miz mə­lu­ma­ta sa­hib ol­ma­sı əl­bət­tə ki, tə­sa­düf­lər­lə izah edi­lə bil­məz. Ne­cə olur ki, bir hü­cey­rə yüz min­lər­lə yad mad­də haq­qın­da mə­lu­ma­ta ma­lik ol­maq­la ya­na­şı la­bo­ra­to­ri­ya­da sü­ni su­rət­də ya­ra­dı­lan çox fərq­li bir mad­də (an­ti­gen) haq­qın­da da mə­lu­ma­ta ma­lik olur? Hət­ta mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri­nin or­qa­nizm­də­ki an­ti­gen­lə­ri mü­əy­yən şə­kil­də ta­nı­dı­ğı­nı qə­bul et­sək də əv­vəl heç vaxt qar­şı­laş­ma­dı­ğı bir an­ti­ge­ni də ta­nı­ya bil­mə­lə­ri çox hey­rə­ta­miz­dir. Bun­dan baş­qa, mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri or­qa­niz­mə ye­ni da­xil olan bu yad mad­də­yə vax­tın­da di­aq­noz qoy­duq­la­rı ki­mi mad­də­yə qar­şı is­ti­fa­də edi­lə­cək uy­ğun an­ti­ci­sim ki­mi tə­sir­li si­lah­la­rı da vax­tın­da tə­yin edib ha­zır­la­maq üçün la­zım olan qa­bi­liy­yət və şüu­ra da ma­lik­dir­lər. Di­aq­noz qoy­maq, təd­bir gör­mək ki­mi ağıl, bi­lik və şü­ur tə­ləb edən xü­su­siy­yət­lər­lə ya­ra­dıl­mış mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri­nin tə­sa­dü­fən əmə­lə gəl­di­yi­ni söy­lə­mək mü­hüm bir mən­ti­qi yan­lış­lıq­dır. Tə­ka­mül­çü­lər mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri­nin hər cür yad mad­də­ni əv­vəl­cə­dən mü­əy­yən edə bil­mə xü­su­siy­yə­ti­ni öz müd­dəa­la­rı­na gö­rə izah edə bil­mə­dik­lə­ri ki­mi möv­zu­nun üzə­rin­dən mən­tiq­dən və elm­dən kə­nar iza­hat­lar­la sü­kut­la keç­mə­yə ça­lı­şır­lar.

Mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri­nin sü­ni bir an­ti­ge­ni ta­nı­ma­sı möv­zu­su ilə bağ­lı ola­raq tə­ka­mül­çü alim­lər­dən Əli Də­mir­so­yun söz­lə­ri bu­na mi­sal­dır:

«La­kin XX əsr­də sü­ni sin­tez olu­nan kim­yə­vi mad­də­yə qar­şı an­ti­ci­sim­dən is­ti­fa­də et­mə pla­nı­nı hə­lə əv­vəl­cə­dən in­ki­şaf et­di­rən bir hü­cey­rə ka­hin de­mək­dir».

Pro­fes­sor Də­mir­soy hə­min ki­ta­bın­da bu gü­nə qə­dər bu möv­zu­nun iza­hı­nın ol­ma­ma­sı­nı da be­lə eti­raf edir:

«Plaz­ma hü­cey­rə­lə­ri bu mə­lu­ma­tı ne­cə və han­sı for­ma­da əl­də edə­rək bu­na uy­ğun gə­lən xü­su­si for­ma­laş­mış an­ti­cis­mi ha­zır­la­ya bi­lir? Hə­lə bu gü­nə qə­dər bu sua­la qə­ti ca­vab ve­ril­mə­yib».

Də­mir­soy bu ifa­də­si ilə hü­cey­rə­nin bə­zi qey­ri-adi xü­su­siy­yət­lə­rə ma­lik ol­du­ğu­nu qə­bul edir. Çün­ki «ka­hin» sö­zü bə­zi mə­lu­mat­la­ra əv­vəl­cə­dən ma­lik olan in­san­lar haq­qın­da iş­lə­di­lir. Bir hü­cey­rə­nin hər han­sı bir mə­lu­ma­ta ma­lik ol­ma­sı, hə­lə üs­tə­lik ol­du­ğu şə­ra­it­dən ta­ma­mi­lə uzaq­da­kı var­lıq­lar haq­qın­da mə­lu­ma­ta ma­lik ol­ma­sı qey­ri-adi bir xü­su­siy­yət­dir. Əl­bət­tə ki, can­sız atom­la­rın bir­ləş­mə­sin­dən əmə­lə gəl­miş bir hü­cey­rə­nin tə­sa­dü­fən qüv­vət­li his­siy­yat­la­ra və ya in­ki­şaf et­miş bi­lik və mə­də­niy­yə­tə öz-özün­dən ma­lik ol­ma­sı­nı göz­lə­mək ol­maz. Bu­nu id­dia et­mək ağ­lın və mən­ti­qin sər­həd­lə­rin­dən kə­na­ra çıx­maq de­mək­dir.
1) müdafiə hüceyrələri orqanizmə yeni daxil olan yad hüceyrələri dərhal analiz edirlər. Eyni anda yad cismə qarşı istifadə ediləcək təsirli silahları da uyğun anticismini dərhal aşkar edə bilərlər.
2) Antitellər antigenlərlə birləşərək onları yox edirlər. Ancaq burada diqqəti cəlb edən nöqtə bədən hüceyrələrinin düşmənlərə uyğun silahlar istifadə etməsidir.
3) Gördüyümüz kimi anticisimlər antigenlərlə eynilə açarın kilidə uyğun gəlməsi kimi üç ölçülü bir quruluşda kitlənir antigenləri təsirsiz hala gətirərlər.

La­kin tə­ka­mül­çü­lər ça­rə­siz qal­dıq­la­rı üçün can­lı­la­rın ya­ra­dı­lış­dan eti­ba­rən ma­lik ol­duq­la­rı xü­su­siy­yət­lə­ri qə­bul edir­lər. Am­ma bu sis­tem­lə­rin xü­su­si ola­raq ya­ra­dıl­dı­ğı­nı qə­bul et­mə­mək, da­ha doğ­ru­su, Al­la­hın var­lı­ğı­nı in­kar et­mək üçün bu mü­kəm­məl­li­yin sə­bə­bi­ni baş­qa yol­lar­la izah et­mə­yə ça­lı­şır­lar. Ar­tıq bu mə­qam­dan son­ra tə­ka­mül­çü­lər elm­lə heç bir əla­qə­si ol­ma­yan, yal­nız təl­qin et­mə­yə və aciz­lik­lə­ri­ni giz­lə­mə­yə ça­lı­şan iza­hat­lar ve­rir­lər. Tə­ka­mü­lün «Bu, bir tə­ka­mül mö­cü­zə­si­dir» və ya «Bu hü­cey­rə san­ki bir ka­hin ki­mi­dir» ki­mi til­sim­li söz­lə­ri ilə xal­qı «hip­noz» et­mə­yə ça­lı­şır­lar.

Hal­bu­ki bu­ra­da qey­ri-adi bir hal var. İn­sa­nın or­qa­niz­min­də­ki göz­lə gö­rün­mə­yən ki­çik və da­im ye­ni­lə­şən hü­cey­rə­lər tə­bi­ət­də möv­cud olan bü­tün düş­mən­lə­ri­ni hə­lə on­la­rı gör­mə­dən ta­nı­maq, di­aq­noz qoy­maq, yox et­mək qa­bi­liy­yə­ti­nə və təc­hi­za­tı­na ma­lik­dir­lər. Be­lə bir qu­ru­lu­şu tə­sa­düf­lər­lə izah et­mək Al­la­ha inan­ma­ma­ğı öz­lə­ri­nə məq­səd he­sab edən in­san­la­rın əq­li aciz­li­yi­ni gös­tə­rən mü­hüm bir nü­mu­nə­dir.

Tə­ka­mül­çü­lər bu hü­cey­rə­lə­rin be­lə ide­al funk­si­ya və xü­su­siy­yət­lər­lə əmə­lə gəl­mə sə­bə­bi­ni mu­ta­si­ya­la­rın me­xa­niz­mi ilə izah edir­lər. Də­mir­soy da «İr­siy­yət və tə­ka­mül» ad­lı ki­ta­bın­da yu­xa­rı­da­kı söz­lə­ri­ni be­lə da­vam et­di­rir: «Bu pla­nın (an­ti­cis­min an­ti­ge­ni ta­nı­ma­sı) əmə­lə gəl­mə­si fik­ri də tə­sa­düf­lər­lə mey­da­na gə­lən mu­ta­si­ya­lar­dır for­ma­sın­da mü­da­fiə edi­lir».

Yu­xa­rı­da­kı iza­ha­tı mü­fəs­səl şə­kil­də təd­qiq et­mək tə­ka­mül nə­zə­riy­yə­si­ni mü­da­fiə edən alim­lə­rin əl at­dı­ğı oyun­la­rı an­la­maq ba­xı­mın­dan ol­duq­ca əhə­miy­yət­li­dir. Mü­əl­lif bə­zi dai­rə­lə­rin bu pla­nın mu­ta­si­ya­lar nə­ti­cə­sin­də or­ta­ya çıx­dı­ğı­nı id­dia et­dik­lə­ri­ni de­yir. Bu cüm­lə­ni oxu­yan və bio­lo­gi­ya haq­qın­da ki­fa­yət qə­dər mə­lu­ma­ta ma­lik ol­ma­yan bir oxu­cu da bu id­dia­nın el­mi iza­hat və sü­but edil­miş bir hə­qi­qət ol­du­ğu­nu gü­man edə bi­lər. Hal­bu­ki «Bu pla­nın (an­ti­cis­min an­ti­ge­ni ta­nı­ma­sı) əmə­lə gəl­mə­si fik­ri də tə­sa­düf­lər­lə mey­da­na gə­lən mu­ta­si­ya­lar­dır for­ma­sın­da mü­da­fiə edi­lir» cüm­lə­si heç bir el­mi də­yə­ri ol­ma­yan və yal­nız oxu­cu­nun diq­qə­ti­ni ya­yın­dır­maq, onu tə­sir al­tı­na al­maq üçün ha­zır­lan­mış ta­ma­mi­lə mə­na­sız bir cüm­lə­dir.

Bu tə­sir al­tı­na al­ma və al­dat­ma üsu­lu əs­lin­də dün­ya haq­qın­da heç bir mə­lu­ma­tı ol­ma­yan, hət­ta ha­fi­zə­si­ni ta­ma­mi­lə itir­miş bir in­sa­nı söz­lə al­dat­ma­ğa bən­zə­yir. Bu in­san içi ol­duq­ca in­ki­şaf et­miş tex­no­lo­gi­ya ilə təc­hiz edil­miş bir göy­də­lə­nin qar­şı­sı­na gə­ti­ril­sə və ona bu bi­na­nın zəl­zə­lə nə­ti­cə­sin­də ya­ran­dı­ğı de­yil­sə, (şüb­hə­siz ki, hə­min in­san mən­ti­qi cə­hət­dən bu­na inan­ma­sa da) hə­min an­da onun bu­nu is­bat et­mək im­ka­nı yox­dur. La­kin hər şe­yə rəğ­mən ağ­lı və vic­da­nı ilə dü­şü­nən hər bir in­san be­lə bir ha­di­sə­nin baş ve­rə bil­mə­yə­cə­yi­ni mü­əy­yən edə bi­lər.

Komp­leks bir hü­cey­rə­nin mu­ta­si­ya nə­ti­cə­sin­də əmə­lə gəl­di­yi­ni de­mək də yu­xa­rı­da­kı nü­mu­nə­yə bən­zə­yir. Hər şey­dən əv­vəl hü­cey­rə göy­də­lən­dən da­ha üs­tün bir tex­no­lo­gi­ya­ya ma­lik­dir. Hət­ta bir çox el­mi dai­rə­lər hü­cey­rə­nin in­san öv­la­dı­nın qar­şı­laş­dı­ğı ən üs­tün və komp­leks qu­ru­luş ol­du­ğu­nu de­yir. İkin­ci­si, hü­ey­rə­yə ma­lik ol­du­ğu xü­su­siy­yət­lə­ri ver­di­yi id­dia edi­lən mu­ta­si­ya­nın hü­cey­rə­yə tə­si­ri adə­tən zəl­zə­lə­nin göy­də­lə­nə tə­si­rin­dən da­ha çox da­ğı­dı­cı, təh­ri­fe­di­ci və də­yiş­di­ri­ci­dir.

Be­lə da­ğı­dı­cı bir ami­lin yüz min­lər­lə müx­tə­lif an­ti­gen üçün yüz min­lər­lə müx­tə­lif an­ti­ci­sim ya­ra­da bi­lən, in­san ha­fi­zə­si və zə­ka­sın­dan üs­tün bir qa­bi­liy­yə­tə ma­lik olan hü­cey­rə­ni tə­sa­dü­fən ya­ra­da bil­mə­si ta­ma­mi­lə qey­ri-müm­kün­dür.

Tə­ka­mül nə­zə­riy­yə­si­nə gö­rə isə hü­cey­rə yal­nız bir mu­ta­si­ya nə­ti­cə­sin­də de­yil, bir-bi­ri­nin ar­dın­ca baş ve­rən bir ne­çə mu­ta­si­ya nə­ti­cə­sin­də bu xü­su­siy­yət­lə­rə ma­lik ol­muş­dur. Bu da bir-bi­ri­nin ar­dın­ca baş ve­rən bir çox zəl­zə­lə­nin bir şə­hə­ri abad et­mə­si­nə bən­zə­yir.

Mu­ta­si­ya­la­rın hər bi­ri­nin el­mi hə­qi­qət­lə­rə zidd ola­raq hü­cey­rə­yə fay­da­lı xü­su­siy­yət qa­zan­dır­dı­ğı­nı hər nə qə­dər müm­kün ol­ma­sa da qə­bul edək. La­kin bu da ki­fa­yət de­yil. Çün­ki mü­da­fiə hü­cey­rə­si­nin ma­lik ol­du­ğu xü­su­siy­yət­lə­ri əl­də et­mək üçün mil­yon il­lər­lə göz­lə­mə­si qey­ri-müm­kün­dür. Əgər mü­da­fiə hü­cey­rə­si öz funk­si­ya­sı­nı ye­ri­nə ye­tir­mə­sə, bu, bir can­lı üçün ölüm de­mək­dir. Mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri bü­tün xü­su­siy­yət­lə­ri ilə bir­lik­də can­lı­nın or­qa­niz­min­də ilk an­lar­dan eti­ba­rən möv­cud ol­ma­lı­dır.

Bun­dan əla­və, mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri yal­nız üs­tün bir is­teh­sal qa­bi­liy­yə­ti­nə ma­lik de­yil. Mü­da­fiə sis­te­min­də bir-bi­rin­dən fərq­li xü­su­siy­yət və funk­si­ya­lar da­şı­yan bir çox hü­cey­rə var. Bu hü­cey­rə­lə­rin san­ki in­ti­zam­lı bir or­du ki­mi öz ara­la­rın­da ma­lik ol­du­ğu əla­qə, in­ti­zam, ko­man­dan­lıq zən­ci­ri ki­mi xü­su­siy­yət­lə­ri nə­zə­rə alı­nan­da tə­ka­mül nə­zə­riy­yə­si­nin tə­sa­düf iza­ha­tı­nın elm qar­şı­sın­da ne­cə alt-üst ol­ma­sı bir da­ha gö­rü­nər.

Mü­da­fiə hü­cey­rə­lə­ri­nin baş­qa can­lı­la­rın bə­dən qu­ru­luş­la­rı­nı eh­ti­mal edə bil­mə və bu­nun­la bağ­lı tak­ti­ka­nı mü­əy­yən et­mə qa­bi­liy­yət­lə­ri ən in­cə tə­fər­rü­at­la­rı­na qə­dər Al­lah tə­rə­fin­dən ya­ra­dıl­mış­dır. Al­lah üs­tün qüd­rət sa­hi­bi­dir:

«Si­zin tan­rı­nız an­caq O Al­lah­dır ki, On­dan baş­qa heç bir tan­rı yox­dur. O, elm (Öz əzə­li el­mi) ilə hər şe­yi eh­ti­va et­miş­dir!»« («Ta­ha» su­rə­si, 98).

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder