Qa­ra­ci­yər­də­ki ho­vuz­lar: si­nus­lar

Qa­ra­ci­yə­rin mü­rək­kəb da­mar qu­ru­lu­şu­nun için­də in­cə ya­rıq­lar for­ma­sın­da si­nus­lar yer­lə­şir. Si­nus­la­rın funk­si­ya­sı kə­nar­dan gə­lən qan mən­bə­yi­ni yer­bə­yer et­mək və qa­nın iş­lən­mə­sin­də ho­vuz ro­lu­nu oy­na­maq­dır. Qa­ra­ci­yər­də iki mil­yon­dan ar­tıq si­nu­sun ol­du­ğu gü­man edi­lir.

Bir si­nu­sun dia­met­ri o qə­dər ki­çik­dir ki, bu­ra­dan yal­nız bir erit­ro­sit çə­tin­lik­lə ke­çə bi­lər. Bu qə­dər həs­sas və in­cə bir qu­ru­luş öz funk­si­ya­sı­nı in­sa­nın hə­ya­tı bo­yun­ca de­şil­mə­dən, zə­də­lən­mə­dən ye­ri­nə ye­ti­rir. Si­nus­la­rın bu qə­dər in­cə qu­ru­lu­şa ma­lik ol­ma­sı­nın sə­bə­bi isə öy­rə­nil­di­yi za­man in­sa­nı hey­rə­tə sa­lan bil­gi­lər­də­dir.

Qa­ra­ci­yə­rin qan­la gə­lən mad­də­lə­ri sin­tez­ləş­dir­mə və çe­şid­lə­mə pro­ses­lə­ri­ni ye­ri­nə ye­ti­rə bil­mə­si üçün bu mad­də­lər müt­ləq qa­ra­ci­yər hü­cey­rə­lə­ri olan he­pa­to­sit­lə­rə çat­ma­lı­dır. Bu pro­se­si ye­ri­nə ye­tir­mək funk­si­ya­sı da­şı­yan si­nus­lar ya­yıl­dıq­la­rı qa­ra­ci­yər to­xu­ma­sın­da bir tu­nel ki­mi mə­ha­rət­lə fəa­liy­yət gös­tə­rir­lər. Si­nus­la­rın çox də­qiq öl­çü ilə mü­əy­yən edil­miş dia­metr­lə­ri, di­var qu­ru­luş­la­rı və di­gər da­mar­lar­la olan bağ­lı­lıq­la­rı ye­ri­nə ye­tir­dik­lə­ri funk­si­ya­ya ən uy­ğun şə­kil­də­dir. Qa­ra­ci­yər si­nus­la­rı­nın di­var­la­rın­da olan və «fe­nest­rae» ad­la­nan də­lik­li qu­ru­luş qan­da­kı 1 mm-in 10.000-də bi­rin­dən ki­çik olan his­sə­cik­lə­rin qa­ra­ci­yər hü­cey­rə­lə­ri­nə çat­ma­sı­nı, bun­dan da­ha bö­yük olan­la­rın isə qa­ra­ci­yər hü­cey­rə­lə­ri ilə tə­ma­sı­nın qar­şı­sı­nın alın­ma­sı­nı tə­min edir. Əgər si­nus­lar bu qə­dər dar de­yil, ge­niş ol­say­dı­lar, bö­yük mo­le­kul­lu mad­də­lər qan va­si­tə­si­lə qa­ra­ci­yər hü­cey­rə­lə­ri­nə asan­lıq­la ça­ta­caq və bu bö­yük mo­le­kul­lar qa­ra­ci­yər hü­cey­rə­lə­ri­nə zə­rər ve­rə­cək­di.