Elekt­rik cə­rə­ya­nı ya­ra­dan hü­cey­rə­lər

Or­qa­nizm­də qi­da­la­rın həzm ka­na­lı bo­yun­ca irə­li­lə­mə­si­ni tə­min edən müx­tə­lif me­xa­nizm­lər var. Bun­lar­dan bi­ri də ba­ğır­saq­lar­da­kı düz əzə­lə­lə­rin yı­ğıl­ma­sı­dır. Bu əzə­lə­lə­rin rit­mik şə­kil­də yı­ğıl­ma­sı sa­yə­sin­də qi­da­lar bi­ris­ti­qa­mət­li hə­rə­kət­lə irə­li ge­dir­lər. La­kin bu­ra­da ma­raq­lı olan mə­sə­lə qi­da­la­rın nə üçün yal­nız irə­li­yə doğ­ru hə­rə­kət et­mə­si­dir. Bu möv­zu ilə bağ­lı araş­dır­ma apa­ran Ka­na­da­nın Mak­Mas­ter Uni­ver­si­te­ti­nin təd­qi­qat­çı­la­rın­dan bi­ri Jan Hui­zin­qa­nın rəh­bər­li­yi al­tın­da olan qrup bu bi­ris­ti­qa­mət­li hə­rə­kə­ti tə­min edən hü­cey­rə­lə­ri öy­rə­nib. Təd­qi­qat­çı­lar qru­pu öz araş­dır­ma­la­rın­da həzm ka­na­lı bo­yun­ca yer­ləş­dir­dik­lə­ri mik­roe­lekt­rod­lar­dan is­ti­fa­də edib.

Bu mik­roe­lekt­rod­lar «in­ters­ti­si­al to­xu­ma hü­cey­rə­lə­ri» ad­la­nan hü­cey­rə­lə­rin da­vam­lı və ni­zam­lı bir şə­kil­də elekt­rik cə­rə­ya­nı əmə­lə gə­tir­di­yi­ni sü­but et­di. Ba­ğır­saq di­va­rın­da­kı hal­qa­şə­kil­li əzə­lə­lə­rin bir-bi­ri­nin ar­dın­ca yı­ğıl­ma­sı­nı tə­min edən amil məhz hə­min in­ters­ti­si­al to­xu­ma hü­cey­rə­lə­ri­nin ya­rat­dı­ğı elekt­rik cə­rə­ya­nı­dır. La­kin bu me­xa­niz­min qü­sur­suz fəa­liy­yət gös­tər­mə­si üçün yal­nız elekt­rik cə­rə­ya­nı­nın əmə­lə gə­ti­ril­mə­si də ki­fa­yət de­yil. Cə­rə­yan həm də qü­sur­suz bir ritm­lə əmə­lə gə­ti­ril­mə­li­dir. Bu­na gö­rə də in­ters­ti­si­al to­xu­ma hü­cey­rə­lə­ri ba­ğır­saq­lar­da bir şə­bə­kə əmə­lə gə­ti­rir­lər. Bu şə­bə­kə on­la­rın ey­ni ritm­lə elek­trik cə­rə­ya­nı ya­rat­ma­sı­nı tə­min edir. («Sci­en­ce et Vie», sen­tyabr, 1998).

Ye­dik­lə­ri­miz mə­də­miz­də məhz bu me­xa­nizm sa­yə­sin­də qa­lır və or­qa­niz­mi­miz üçün fay­da­lı şə­ki­lə çev­ri­lir. Əgər in­ters­ti­si­al to­xu­ma hü­cey­rə­lə­ri­nin əmə­lə gə­tir­di­yi rit­mik elekt­rik cə­rə­yan­la­rı ol­ma­say­dı, ba­ğır­saq­lar­da­kı əzə­lə­lər har­mo­nik şə­kil­də yı­ğıl­maz­dı. Bu da ye­di­yi­miz qi­da­la­rın irə­li­yə doğ­ru hə­rə­kət et­mək əvə­zi­nə ye­ni­dən ağ­zı­mı­za qa­yıt­ma­sı­na sə­bəb olar­dı. La­kin biz xəs­tə­lik hal­la­rı nə­zə­rə alın­ma­sa, be­lə çə­tin hal­lar­la qar­şı­laş­mı­rıq. Be­lə bir eh­ti­mal heç ağ­lı­mı­za da gəl­mir. Bu nü­mu­nə­dən də gö­rün­dü­yü ki­mi, Al­la­hın or­qa­niz­mi­miz­də ya­rat­dı­ğı sis­tem hər ba­xım­dan qü­sur­suz­dur. Biz hə­ya­tı­mı­zı bu ne­mət sa­yə­sin­də ra­hat­lıq­la da­vam et­di­rə bi­li­rik.