Həzm pro­se­sin­də son ad­dım: ba­ğır­saq­lar. Ba­ğır­saq­la­rı göz­lə­yən təh­lü­kə - «tur­şu»

Mə­də­də­ki həzm pro­se­si tur­şu­lar tə­rə­fin­dən hə­ya­ta ke­çi­ri­lir. Yə­ni mə­də­dən ba­ğır­saq­la­ra gə­lən həl­mə­şik qi­da­nın tər­ki­bin­də ol­duq­ca güc­lü tur­şu­lar olur. Bu hal oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğa cid­di təh­lü­kə ya­ra­dır. Bu­ra­da əsas ba­ğır­saq­la­rın bu tur­şu sə­bə­bi ilə sı­ra­dan çıx­ma­sı nə­zər­də tu­tu­lur, çün­ki oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğın mə­də ki­mi özü­nü qo­ru­ya bi­lə­cək xü­su­si tə­bə­qə­si yox­dur.

Bu hal­da nə üçün tur­şu­lar oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğı zə­də­lə­mir?

Bu sua­lın ca­va­bı­nı tap­maq üçün həzm pro­se­si za­ma­nı baş ve­rən ha­di­sə­lər in­cə­lə­nən­də or­qa­niz­mi­miz­də ge­dən hey­rə­ta­miz pro­ses­lər­lə qar­şı­la­şı­rıq.

Oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğa mə­də­dən qi­da­lar­la bir­lik­də gə­lən tur­şu­la­rın nis­bə­ti təh­lü­kə­li həd­də çat­dı­ğı za­man ba­ğır­sa­ğın di­va­rın­da­kı hü­cey­rə­lər­dən «sek­re­si­ya» ad­lı bir hor­mon if­raz edil­mə­yə baş­la­yır. Bu pro­ses­lər­lə bağ­lı üzə­rin­də dü­şü­nül­mə­si la­zım gə­lən mə­qam­lar var. Əsa­sən oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğı qo­ru­yan sek­re­si­ya hor­mon­la­rı na­zik ba­ğır­sa­ğın di­va­rın­da­kı hü­cey­rə­lər­də «pro­sek­re­si­ya» ha­lın­da olur. Bu hor­mon həzm edil­miş qi­da­lar­da­kı tur­şu­nun tə­si­ri ilə baş­qa bir kim­yə­vi mad­də olan sek­re­si­ya­ya çev­ri­lir və bu hor­mon mə­də­al­tı və­zi­yə siq­nal gön­də­rə­rək hə­min şi­rə­lə­rin zə­rər­li tə­si­ri­ni ara­dan qal­dı­rır.

Sek­re­si­ya hor­mo­nu qa­na qa­rı­şa­raq mə­də­al­tı və­zi­yə gə­lir və en­zim if­raz et­mək üçün pank­rea­tin şi­rə­si­ni kö­mə­yə ça­ğı­rır. Oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğın təh­lü­kə­də ol­ma­sı mə­lu­ma­tı­nı alan mə­də­al­tı və­zi bi­kar­bo­nat mo­le­kul­la­rı­nı bu na­hi­yə­yə gön­də­rir. Bu mo­le­kul­lar mə­də tur­şu­su­nu tə­sir­siz və­ziy­yə­tə gə­ti­rir və oni­ki­bar­maq ba­ğır­sa­ğı qo­ru­yur.

İn­san hə­ya­tı üçün ol­duq­ca əhə­miy­yət­li olan bu pro­ses­lər ne­cə baş ve­rir? Ba­ğır­saq hü­cey­rə­lə­ri­nin eh­ti­yac duy­duq­la­rı mad­də­nin pank­rea­tin şi­rə­sin­də ol­du­ğu­nu bil­mə­si, bun­dan əla­və, mə­də­dən if­raz olu­nan tur­şu­nun for­mu­lu­nu po­za­raq tə­si­ri­ni ne­cə ara­dan qal­dı­ra­ca­ğın­dan xə­bər­dar ol­ma­sı, pank­rea­tin şi­rə­si­ni hə­rə­kə­tə gə­ti­rə­cək mad­də­nin for­mu­lu­nu bil­mə­si, ey­ni za­man­da mə­də­al­tı və­zi­nin də ba­ğır­saq­dan gə­lən xə­bə­ri an­la­ya­raq en­zi­mi if­raz et­mək şüu­run­da ol­ma­sı in­sa­nı cid­di dü­şün­dür­mə­li olan pro­ses­lər­dir.

Bu­ra­da ba­ğır­saq hü­cey­rə­lə­ri üçün iş­lə­di­lən «bil­mək, xə­bər­dar ol­maq» ki­mi fel­lər in­san or­qa­niz­min­də baş ve­rən ha­di­sə­lə­rin mö­cü­zə­vi tə­rəf­lə­ri­ni da­ha yax­şı vur­ğu­la­maq ba­xı­mın­dan əhə­miy­yət­li­dir. Yox­sa hər bir ağıl­lı in­sa­nın da təs­diq­lə­yə­cə­yi ki­mi, bir hü­cey­rə­nin dü­şün­mə­si, ira­də­yə ma­lik ol­ma­sı və qə­rar­lar qə­bul et­mə­si, baş­qa bir or­qa­nın xü­su­siy­yət­lə­rin­dən xə­bər­dar ol­ma­sı, for­mul­lar icad et­mə­si əs­la müm­kün de­yil.

Gö­zü, qu­la­ğı, bey­ni və heç bir şüu­ru ol­ma­yan hü­cey­rə­lə­rin in­san or­qa­niz­mi­nin lap də­rin­lik­lə­rin­də və in­cə­lik­lə­rin­də be­lə qü­sur­suz sis­tem­lər­lə fəa­liy­yət gös­tər­mə­si yal­nız və yal­nız Uca Al­la­hın üs­tün ya­ra­dı­lı­şı­nın nə­ti­cə­si­dir. Hü­cey­rə­lə­ri on­la­rın ma­lik ol­du­ğu xü­su­siy­yət­lə­ri ilə bir­lik­də ya­ra­dan qüv­və mi­sil­siz elm sa­hi­bi Al­lah­dır. Al­lah in­san­la­ra on­la­rın or­qa­nizm­lə­rin­də ya­rat­dı­ğı be­lə xü­su­siy­yət­lər­lə öz qüv­və­si­nin qey­ri-məh­dud ol­du­ğu­nu gös­tə­rir.