Səmərəliliyi yüksək olan mühərriklər

Bir qə­dər əv­vəl əzə­lə lif­lə­ri­ni mü­hər­rik ki­mi xa­rak­te­ri­zə et­dik. Hə­qi­qə­tən də əzə­lə lif­lə­ri 25 fa­iz­lik məh­sul­dar­lıq­la fəa­liy­yət gös­tə­rən me­xa­nizm­lər­dir ki, bu da təx­mi­nən müa­sir av­to­mo­bil mü­hər­rik­lə­ri­nin sə­mə­rə­li­li­yi­nə bə­ra­bər olan nis­bət­dir.

Bəs əzə­lə lif­lə­ri ne­cə fəa­liy­yət gös­tə­rir­lər? Bu sua­la ca­vab ver­mək üçün ye­nə də mü­hər­rik­lə mü­qa­yi­sə apa­raq.

Əgər bir mü­hər­rik var­sa, de­mə­li, ilk ön­cə hə­min mü­hər­ri­ki hə­rə­kə­tə gə­ti­rən ya­na­ca­ğa eh­ti­yac var. Əzə­lə­lə­rin ya­na­ca­ğı isə qan döv­ra­nı ilə da­şı­nan şə­kər­dir (qlü­ko­gen). Hə­min yük­sək ok­tan­lı ben­zi­nin (qlü­ko­ge­nin) bir qis­mi eh­ti­yat­da sax­la­nı­lır. Av­to­mo­bil­lə­rin mü­hər­ri­kin­də hə­rə­kə­ti tə­min et­mək üçün por­şen­lə­rin içi­nə ya­na­caq püs­kür­dü­lür. Kə­nar­dan gə­lən bir qı­ğıl­cım bu­xar­la­nan ben­zi­ni alov­lan­dı­rır, por­şen hə­rə­kət edir və part­la­yış­lar se­ri­ya­sı nə­ti­cə­sin­də hə­rə­kət­lər dai­mi xa­rak­ter alır. Əl­bət­tə ki, bü­tün bun­lar mü­hər­rik­lə­rə sə­na­ye la­yi­hə­si­nin nə­ti­cə­sin­də ve­ril­miş xü­su­siy­yət­lər­dir.

La­kin bir əzə­lə hü­cey­rə­si­nin la­yi­hə­si və qu­ru­lu­şu bun­dan da üs­tün­dür. Bu ki­çik mü­hər­rik həm qı­ğıl­cım (alov­lan­dır­ma), həm də por­şen funk­si­ya­sı­nı ye­ri­nə ye­ti­rir. Hü­cey­rə şə­kər mo­le­ku­lu­nun için­də­ki ener­ji­ni or­ta­ya çı­xa­rır və or­ta­ya çı­xar­dı­ğı hə­min ener­ji­dən ye­nə də elə özü­nün bü­kül­mə­si üçün is­ti­fa­də edir. Yə­ni həm kim­yə­vi bir mo­le­kul­dan ener­ji­nin or­ta­ya çıx­ma­sı, həm də bu ener­ji­nin fi­zi­ki gü­cə çev­ril­mə­si əzə­lə hü­cey­rə­sin­də baş ve­rir.

Əzə­lə hü­cey­rə­sin­də ha­zır­la­nan ener­ji əzə­lə­ni əmə­lə gə­ti­rən pro­te­in­lə­rə tə­sir edir. Pro­te­in­lər bir-bi­ri­ni çə­kir və hü­cey­rə bü­kü­lə­rək qı­sa­lır. Min­lər­lə hü­cey­rə­nin bu hə­rə­kə­ti bir­lik­də ye­ri­nə ye­tir­mə­si nə­ti­cə­sin­də bü­tün əzə­lə to­xu­ma­sı yı­ğıl­mış və qı­sal­mış olur. Əzə­lə qı­rış­la­rı ilə (və­tər­lər­lə) sü­mük­lə­rə bağ­lı olan əzə­lə­lər hə­min yı­ğıl­ma sa­yə­sin­də sü­mü­yü çə­kir­lər.

Haq­qın­da bəhs edi­lən yı­ğıl­ma ol­duq­ca bö­yük qüv­və əmə­lə gə­ti­rir. Mə­sə­lən, açıq olan qo­lun dir­sək­dən bü­kül­mə­si üçün qo­lun ön əzə­lə­lə­ri­nin 2 sm yı­ğıl­ma­sı ki­fa­yət edir. Bu yı­ğıl­ma qo­lun ön sü­mü­yü­nün çə­kil­mə­si­nə və bü­tün qo­lun bü­kül­mə­si­nə sə­bəb ola­caq.

Hə­rə­kət et­mək üçün is­ti­fa­də et­di­yi­miz bü­tün əzə­lə­lə­rin hə­rə­kə­ti bu ar­dı­cıl­lıq­la hə­ya­ta ke­çir. Hət­ta ən sa­də hə­rə­kət­lər­dən bi­ri olan gö­zü­mü­zü açıb-bağ­la­maq üçün də çox­lu əzə­lə­miz hə­rə­kət et­mə­li­dir.